Jezioro Mamry

Opis jeziora

Jezioro Mamry jest drugim co do wielkości akwenem w Polsce, ustępuje pod tym względem jedynie kompleksowi jezior Śniardwy.Jego powierzchnia całkowita wynosi 104 km kw. Ten ogromny obszar wody stanowiły niegdyś osobne akweny, które wskutek podnoszenia się poziomu wody połączyły się, tworząc jedną całość.W skład kompleksu wchodzą: Mamry Północne (Właściwe), Święcajty, Kirsajty, Dargin, Łabap, Jezioro Dobskie i Kisajno.Wody jezior od południa rozlewają się aż do samego Giżycka, a od strony północnej docierają aż pod Węgorzewo.Cały akwen urozmaicają 33 wyspy, które w większości są rezerwatami.

Żegluga po Mamrach z pewnością dostarczy każdemu żeglarzowi niezapomnianych wrażeń.Mamry Północne (Właściwe) są najdalej wysuniętym na północ zakątkiem Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Jezioro liczy sobie 7,6 km długości i 5,2 km szerokości. Niektóre zatoki tego obszaru noszą nazwę odrębnych jezior: Przystań, Małe Mamerki, Bodma i Jezioro Pniewskie. Od strony południowej Mamry łączą się wąskim przesmykiem z Kirsajtami, a od południowego-wschodu cieśniną Kalska Bramka z jeziorem Święcajty.

Dno Mamr ma urozmaiconą rzeźbę z występującymi tu licznymi płyciznami śródjeziornymi, górkami poprzedzielanymi bardzo głębokimi rynnami. Taka charakterystyka dna może utrudniać żeglugę przy wietrznej pogodzie. Wyspy leżące na tym akwenie podlegają ochronie, gdyż wchodzą w skład rezerwatu krajobrazowo-ornitologicznego. W zachodniej części jeziora znajduje się największa wyspa na Mazurach – Upałty. Wyspa jest rezerwatem, ale ze względu na walory historyczne udostępniono ją dla zwiedzających. Jest tam miejsce wyznaczone do cumowania, a na samej wyspie wyznaczony jest szlak turystyczny. Na północny-zachód od niej znajdują się bunkry z II wojny światowej, które warto zobaczyć.

Nieopodal bunkrów bierze swój początek unikalna budowla hydrotechniczna tzw. Kanał Mazurski. Pierwotnie miał on łączyć jeziora mazurskie z Bałtykiem. Nigdy nie doszło do zakończenia budowy tego kanału. Całe Mamry, a zwłaszcza jezioro Przystań, zaliczane jest do najczystszych zbiorników na mazurskich szlakach (pierwsza klasa czystości).

Półwysep Kurka

Kiedy wypływamy z Kirsajt przez wąską cieśninę pomiędzy Ostrym Rogiem i półwyspem Kurka, wyłania się przed nami duża tafla wody Mamr Właściwych. Wyznaczony szlak prowadzi nas przez środek jeziora do samego Węgorzewa. My jednak opłyniemy akwen wzdłuż linii brzegowej. Płynąc na wschód wzdłuż południowej linii brzegowej, nie znajdziemy dogodnych warunków do postoju “na dziko”.

Brzegi tej części jeziora są niedostępne, bagniste, a dodatkowo dostępu do nich broni pas trzcin wchodzący w głąb jeziora. Na trawersie naszej łodzi widoczny jest komin cegielni w Składowie, a oprócz niego możemy dostrzec maszty zacumowanych jachtów. Mogą nam one ułatwić dopłynięcie do wąskiego kanału w Składowie, który skrywa niewielką przystań. Przy silnie wiejących wiatrach zachodnich skorzystanie z przystani może być utrudnione. Mijając komin cegielni prawą burtą, wpływamy do sporej zatoki Mamr noszącej nazwę jezioro Bodma. Żegluga w tym rejonie może być niebezpieczna. Na środku jeziora (zatoki) rozciąga się bowiem duża płycizna oznaczona bojami. Południowo-wschodnie brzegi również nie są gościnne, a na dodatek rozciąga się wzdłuż nich płycizna. Jezioro Bodma łączy się ze Święcajtami w swej północno-wschodniej części poprzez cieśninę Kalska Bramka. W przesmyku znajdziemy miejsce na postój, lecz na brzeg i tak trzeba będzie dojść pieszo. Jest płytko i jednostki o większym zanurzeniu mogą mieć problemy z dotarciem do brzegu. Tu lepiej zróbmy zwrot i opływając półwysep Kal, skierujmy się w stronę Węgorzewa. Wypływając z zatoki Bodna, trzeba uważać, gdyż na wysokości komina cegielni znajduje się grupa płytko osadzonych głazów. Wskazane jest przepłynięcie tego niebezpiecznego odcinka blisko północnego lub południowego brzegu w kierunku wyznaczonego szlaku.

Żeglując szlakiem na północ, z prawej burty możemy dostrzec zarośniętą trzcinami dość niegościnną linię brzegową z licznymi rozległymi płyciznami. Dopływamy do północno-wschodniego zakątka Mamr. Poprzez rzekę Węgorapę i Kanał Węgorzewski możemy dotrzeć do najdalej na północ wysuniętego miasta Krainy Wielkich Jezior Mazurskich – Węgorzewa

Węgorapa i Kanał Węgorzewski

Rzeka Węgorapa bierze swój początek w północno-wschodniej części Mamr Właściwych. Wpływając od strony jeziora, należy zwrócić uwagę na płyciznę przy prawej główce kanału. Żeglując po Węgorapie, nie ma potrzeby kładzenia masztu. Po drodze nie napotkamy żadnych przeszkód w postaci mostów, a jedynie linie wysokiego napięcia na odpowiednio dużej wysokości przed wejściem do portu. W początkowym odcinku żeglugi Węgorapą (około 1,5 km) widzimy nieregularne, niskie brzegi. Lewy brzeg nie nadaje się do postoju, a prawym prowadzi ścieżka do miasta. Po pokonaniu tego odcinka dopływamy do miejsca, gdzie rzeka skręca w lewo, a my trzymając się prawego brzegu, wpływamy na Kanał Węgorzewski.

Od portu dzieli nas jeszcze odcinek około 1,5 km. Mijając linie wysokiego napięcia, dopływamy do Węgorzewa. W Węgorzewie możemy zacumować w nowym porcie, który mijamy lewą burtą, lub w starym porcie, który widzimy przed dziobem. Tuż przed portem, na prawym brzegu, jest stacja Orlen dla żeglarzy i motorowodniaków. W starym porcie znajdziemy niezbędne zaplecze potrzebne żeglarzom. Kanał dalej skręca w lewo, ale nisko zawieszony most drogowy uniemożliwia dalszą żeglugę do starej części portu. W dalszą podróż wybieramy się, kierując łódź do miejsca, gdzie Węgorapa bierze swój początek, zdążając ku zachodowi.

Północny brzeg Mamr tworzy w znacznej mierze półwysep Zwierzyniecki Róg. Gdy mijamy prawą burtą najbardziej wysunięty na południe cypel półwyspu, możemy zatrzymać się na biwak. Jednak uwaga – dno jeziora w tym miejscu jest kamieniste i niebezpieczne dla kadłuba naszego jachtu. Mijając Zwierzyniecki Róg, wpływamy do najdalej wysuniętego na północ zakątka Krainy Wielkich Jezior Mazurskich – zatoki o nazwie jezioro Przystań. W północnej części jeziora można się zatrzymać w małej zatoczce z pomostami i dogodnymi warunkami do cumowania.

Most na Kirsajtach

Jezioro Przystań jest określane często jako najczystszy akwen w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Przyciąga ono swymi urokami liczne rzesze płetwonurków szukających dobrych warunków do nurkowania na dużych głębokościach. Z jeziora Przystań kierujemy się na południe wzdłuż zachodniego brzegu Mamr Właściwych. Zanim popłyniemy dalej, warto zatrzymać się w miejscu o niezwykłych walorach historycznych. W południowo-zachodniej części jeziora Przystań bierze swój początek niedokończony, zamknięty dla żeglugi Kanał Mazurski. Postój w tym miejscu ułatwią pomosty znajdujące się w sąsiedztwie pola biwakowego. Brzeg jest tu płytki i piaszczysty. Podczas przybijania do brzegu musimy zwrócić uwagę na kierunek wiejącego wiatru.

W przypadku wiatrów dopychających bezpiecznie jest rzucić kotwicę. W pobliżu pola biwakowego znajdziemy kąpielisko i plażę. Lokalną atrakcją przyciągającą w ten rejon wielu żeglarzy są również bunkry z okresu II wojny światowej. Mieściła się tu niegdyś główna kwatera niemieckich wojsk lądowych. Żeglując dalej na południe w kierunku Kirsajt, mijamy prawą burtą niewielką wysepkę Sosnówkę. Przed dziobem widzimy ścianę drzew i szeroki pas trzcin. W tym gąszczu możemy jednak znaleźć wąski przesmyk pomiędzy brzegiem zachodnim i wyspą Upałty. W przesmyku jest dość płytko, należy zachować ostrożność. Wpływając przesmykiem na Małe Mamerki, lewą burtą mijamy największą na Mazurach wyspę Upałty. Brzegi po obu stronach są niegościnne, z wyjątkiem niewielkiego kanaliku na zachodnim brzegu Mamr prowadzącego na niewielkie, owiane legendą Jezioro Pniewskie. Wyspę Upałty również warto odwiedzić, chociaż cumowanie jest dozwolone tylko w wyznaczonych miejscach.

Kierując się dalej na południe, mijamy lewą burtą dwie niewielkie wysepki . Wyspy Gniłe i Małą Kępę. Wyspy te wyznaczają obszar rozległej mielizny oznaczonej w przypadku największej z nich. W tym rejonie na trawersie mijamy przystań i zabudowania w Kietlicach i łagodnie zmieniamy kurs ku południowemu wschodowi. Brzegi jeziora na tym odcinku są porośnięte podmokłym lasem, a szeroki pas trzcin uniemożliwia postój. Jedynie przy samym wejściu na jezioro Kirsajty, przy północnym brzegu Ostrego Rogu, jest miejsce wykorzystywane niekiedy na postój.

Warto zobaczyć

  • Wyspa Upałty . W zachodniej części Mamr znajduje się wyspa o powierzchni ponad 77 ha. Na początku XVIII w. powstały na niej pierwsze zabudowania wzniesione przez magnacką rodzinę Lehndorffów. W roku 1842 zbudowano zajazd, do którego prowadziła malownicza aleja obsadzona dębami i bukami. Niegdyś wyspę z lądem łączył drewniany most. Istniał on tu jeszcze przed II wojną światową. Wyspa była własnością Lehndorffów do 1945 roku. Znajdowała się tam rezydencja i park. Obecnie park zamienił się w las, a z rezydencji zostały resztki fundamentów. W czasie II wojny światowej postawiono na niej niemieckie schrony. W obecnej chwili wyspa stała się rezerwatem ptaków. Jest udostępniona do zwiedzania po wyznaczonych szlakach.
  • Mamerki . 30 niezniszczonych budynków kwatery głównej niemieckich wojsk lądowych z okresu II wojny światowej.
  • Śluza na Kanale Mazurskim . W odległości około 3,5 km od Mamerek, idąc wzdłuż Kanału Mazurskiego, natkniemy się na niezwykłą budowlę hydrotechniczną – śluzę w Leśniewie Górnym. Ta potężna nieczynna śluza posiada komorę o głębokości 21 m, szerokości 7,5 m i długości 46 m. Stanowi ona część kanału, który nigdy nie został ukończony. W zamysłach jego twórców miał połączyć jeziora mazurskie z Bałtykiem.

Ostrzeżenia nawigacyjne

  • Wokół wyspy Upałty rościąga się rozległa płycizna.
  • Płynąc z północy na południe, uważajmy – na wysokości Małej Kępy znajdują się niebezpiecznie, płytko położone głazy. Szlak wyznacza w tym miejscu linia czerwonych boi.
  • Płynąc z Mamr Właściwych na Święcajty, należy wystrzegać się głazów, które znajdują się mniej więcej na środku drogi wodnej prowadzącej do zatoki (jeziora) Bodma.

Wybrane przystanie

Przystań Miejsc przy kei Prąd na kei Prysznice Sklep spożywczy Gastronomia Nabijanie butli gazem
Aniata – Węgorzewo 20 tak tak tak 2 km Bar, tawerna, restauracja
Kietlice – Stanica Wodna Kielce 30 tak tak tak tak Bar, tawerna 150m
Mamry – Harcerski Ośrodek Wodny “Mamry” 80 50m 50m tak Bar, tawerna, restauracja
Port Keja – Węgorzewo 80 tak tak tak tak Bar, restauracja
Port Składowo Harsz 60 11-610 20 tak tak tak 1 km Bar, restauracja

Piękna pogoda w bardzo krótkim czasie potrafi się zmienić w burzę, a wiatr zmienić tafle wody w prawdziwy kipisz. Przy silnym wietrze wody te mogą się okazać bardzo niebezpieczne, dlatego warto ocenić swoje umiejętności żeglarskie przed rozpoczęciem żeglugi. Nie bagatelizujmy potęgi tego jeziora i przed wpłynięciem oceńmy swoje i załogi umiejętności żeglarskie, oczywiście biorąc pod uwagę panujące tam warunki atmosferyczne.

Uwaga

Wszystkie opisy jezior i szlaków żeglarskich zamieszczone na stronach internetowych firmy VIP mają wyłącznie charakter informacyjny. W związku z niniejszym, firma VIP nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne zdarzenia mogące zaistnieć w trakcie użytkowania sprzętu wodnego na obszarze Wielkich Jezior Mazurskich. Wszystkie informacje zostały przygotowane pod względem ich aktualności i według naszej najlepszej wiedzy w momencie umieszczania ich na stronach naszego serwisu.